12 okt’16
door:
Arienne Naber / Bas Kotterink
“Een olympische atleet in elk dorp, maar geen olympische coach.” Deze uitspraak van Richard Shoulberg [1] is de aanleiding van deze eerste blog over onze ervaringen tijdens de ASCA World Clinic afgelopen september in Fort Lauderdale, Florida. Het grootste evenement op de kalender van de Amerikaanse Swimming Coaches Association (ASCA) trekt jaarlijks 1500 coaches uit binnen- en buitenland voor een bonanza aan presentaties, clinics, cursussen en nieuwe producten, allemaal op het gebied van wedstrijdzwemmen. In de eerste weken na de Olympische Spelen 2016 was er veel aandacht voor de prestaties van TeamUSA in Rio, maar daarover meer in onze volgende blog. Op de World Clinic staat de coach centraal, zo ook in dit eerste verslag van onze ervaring in Fort Lauderdale.
Om een beeld van het Amerikaans zwemlandschap te schetsen, eerst een paar cijfers. USA Swimming, de Amerikaanse bond voor wedstrijdzwemmen, heeft ruim 330.000 zwemmende leden verdeeld over een kleine 3000 clubs. Waterpolo, synchroonzwemmen en schoonspringen zijn hier geen onderdeel van, maar hebben elk hun eigen bond. In het wedstrijdzwemmen zijn ruim 3000 full-time en 8000 part-time betaalde coaches actief. Gewogen naar inwonertal zou dat overeenkomen met 155 voltijds betaalde coaches in Nederland, ongeveer 10 keer zoveel dan we nu hebben. Een opvallende statistiek is dat het ledental van USA Swimming de afgelopen 15 jaar met ruim 100.000 (!) leden is gegroeid. In dezelfde periode nam het ledental van de Australische zwembond met 30.000 af. Ook de KNZB laat de laatste 10 jaar een dalende trend zien. De KNZB heeft ruim 36.000 wedstrijdzwemleden. Gewogen naar inwonertal is dat bijna het dubbele van de VS. De verhouding full-time coach / wedstrijdzwemmer is daarmee in totaal een factor 20 ongunstiger in Nederland. Tot zover de statistiek.
Mission Viejo, the birthplace of modern competitive swimming
De rol van de coach in het Amerikaanse zwemmen willen we illustreren aan de hand van het inspirerende verhaal van Mission Viejo, California. Mission Viejo Nadadores is een van de meest roemruchte zwemclubs van Amerika en hofleverancier van Olympische atleten en medailles. De opkomst van deze club is een van de great stories in het Amerikaanse zwemmen. Dit jaar was er op de ASCA conventie speciale aandacht voor een van Mission Viejo’s legendarische zwemmers, Shirley Babashoff. Ze werd gehuldigd als een van de eerste atleten die zich openlijk uitsprak tegen doping toen de Oost-Duitse zwemsters op de Spelen van Montreal in 1976 alle gouden medailles wonnen, behalve de laatste[2]. Tijdens de huldiging deelden we de tafel met haar voormalige Mission Viejo teamgenoten en Olympiërs Jesse Vasallo, Tiffany Cohen Lalonde en Amy White.
Figuur 1. Film ‘The Last Gold’, 2016 met Shirley Babashoff helemaal rechts.
Het sprookje van Mission Viejo begon in 1972 met het voorstel van de inmiddels legendarische coach Mark Schubert om een opblaashal te plaatsen op het buitenbad van Cuyahoga Falls, Ohio, om het hele jaar door te kunnen trainen[3]. De toenmalige Cuyahoga Falls Director for Recreation & Parks was niet onder de indruk: “Mark, you’re probably going to be a great coach someday but it’s never going to be in Cuyahoga Falls.” En hij had gelijk, enkele maanden later wordt de jonge Schubert aangesteld als coach van de in 1968 opgerichte club Mission Viejo Nadadores. De stad Mission Viejo, aan de rand van Orange County, was nog grotendeels in aanbouw [4]. Shirley Babashoff en haar zwemmaatjes behoorden tot de eerste inwoners en behalve zwemmen was er waarschijnlijk nog niet veel te doen.
De visie van Mark Schubert voor de Nadadores maakte van Orange County een Olympische grootmacht. Vier jaar na zijn komst wonnen de Nadadores hun eerste gouden medailles op de Spelen van Montreal. Het succes van Schubert zorgde voor een domino-effect. Zwemmers van heinde en verre streken neer in Mission Viejo. Ook Enith Brigitha trainde in de aanloop naar Montreal in 1976 enkele maanden mee met Schubert’s team. Op de Spelen van 1984 in Los Angeles waren er zelfs 13 medailles voor de Nadadores waaronder 10(!) goud en een virtuele 6e plaats in het landenklassement. Inmiddels hebben de Nadadores 20 Olympische medailles, 22 Wereld Records en 91 Nationale Records bij elkaar gezwommen (zie figuur 2).
Figuur 2. Resultaten Mission Viejo
Het succes van Mission Viejo stond model voor andere clubs en sporten in Orange County.
Twintig kilometer ten noorden van Mission Viejo ligt de stad Irvine. Hier nam de loopbaan van International Swimming Hall of Fame Coach Dave Salo een beslissende wending. Salo begon zijn eerste voltijds coaching job in 1990 bij Irvine Novaquatics, een club die tot dan toe geen aansprekende resultaten had gekend. In een gedenkwaardige meeting met het bestuur kwam hij enkele jaren na zijn aanstelling met een gedurfde doelstelling: ”The next cycle [1996] we are going to put three people on the Olympic Team.” In de jaren daarna braken inderdaad zwemmers als Amanda Beard, Lenny Krayzelburg, Jason Lezak, Aaron Peirsol, Milorad Čavić en Jessica Hardy door als Olympische medaillewinnaars, allemaal groot geworden onder Dave Salo en het Novaquatics Swim Team in Irvine.
En zo gaat het door. Een van de beste lange afstandszwemmers aller tijden, Janet Evans, zwom in haar jeugd voor de locale club van Placentia, een plaatsje 20 kilometer ten noorden van Irvine. Ook zij werd geïnspireerd door het succes van de Nadadores. Evans: “It’s almost like Mission Viejo was the birthplace of swimming.” Het succes van Mission Viejo werd zo hét voorbeeld voor coaches en een inspiratie voor atleten in heel Amerika.
“There is an Olympian in every village, but not an Olympic Coach”. Mission Viejo kreeg met Mark Schubert haar Olympische coach, de rest is geschiedenis.
Gedreven clubcoaches zijn de basis voor Olympisch succes, ook in Nederland. Zij inspireren zwemmers om in zichzelf te geloven net zoals de sporters in Orange County. In onze volgende blog over “TeamUSA” vertellen we hoe de gezamenlijke energie van coaches, zwemmers en betrokkenen over heel America het Olympische niveau van de VS omhoog tilt.
[1] De uitspraak werd aangehaald in de ASCA presentaties van coaches Chuck Warner en Bruce Wigo.
[2] De recente USA Swimming film ‘The Last Gold’ vertelt het verhaal van de ongelijke strijd tussen het USA damesteam en de Oost-Duitse zwemmers. In de film figureert ook onze eigen Enith Brigitha. Een aanrader.
[3] Historische feiten en quotes via http://www.ocregister.com/articles/olympic-364699-county-orange.html
[4] Mission Viejo is geheel opgetrokken in de jaren ‘70 en ‘80 van de vorige eeuw in een uithoek van Orange County, California. Inmiddels telt de gemeente rond de 100.000 inwoners.